Loggia, Sala Papieży i Schody Berniniego

Imponująca fasada, zaprojektowana przez architekta Ferdinando Fugę została wzniesiona w taki sposób, że zasłania ścianę zbudowanej wcześniej bazyliki maryjnej. Z powstałego „narteksu” można podziwiać zarówno rozległy plac przed Bazyliką jak i zdobiącą fasadę wcześniejszej świątyni mozaikę autorstwa Filippo Rusutiego (ok. 1300 r.), która przedstawia historię o założeniu Bazyliki. W nocy 5 sierpnia 358 r. Maryja ukazała się we śnie rzymskiemu patrycjuszowi Janowi i jego żonie. Obiecała im, że w cudowny sposób spełni ich pragnienie posiadania dziecka. Para udała się do papieża Liberiusza, który wyjawił, że miał ten sam sen. Odchodząc, małżonkowie dostrzegli, że część wzgórza Eskwilin pokrywa śnieg. Wówczas papież wyznaczył laską obszar, na którym para miała zbudować kościół. Choć pierwotny wygląd liberiańskiej świątyni nie jest dokładnie znany, konsekracja dzisiejszej Bazyliki, wzniesionej przez papieża Sykstusa III po Soborze Efeskim w 431 r., miała miejsce właśnie w dniu rzekomego cudu, 5 sierpnia. Na pamiątkę tego wydarzenia, co roku odbywają się uroczyste obchody, podczas których, z sufitu nad ołtarzem głównym, spada deszcz białych płatków.

Sala Papieży jest najbardziej reprezentatywnym pomieszczeniem rozległego projektu architektonicznego wykonanego na zlecenie Pawła V (1605-1621). Papież polecił, by obok Bazyliki Lombardczyk Flaminio Ponzio zbudował duży, pięciopiętrowy budynek dla kanoników. Znajdująca się w nim Sala Papieży stanowi swoisty panteon znakomitych osobistości związanych z Bazyliką: kardynałów, archiprezbitera św. Karola Boromeusza, papieży i protokanoników Kapituły, którymi są królowie Hiszpanii. Eleganckie, wykonane z trawertynu spiralne schody, zwane „schodami Gian Lorenzo Berniniego”, łączą pięć poziomów budynku z Nową Zakrystią. Zaprojektowane bez kolumn, przypominają stylizowaną, biegnącą ku górze muszlę, symbolizującą ludzką podróż z ziemi do nieba, z ciemności do światła.